درباره‌ی کتاب
گرچه بيش از يك قرن از طرح انديشههاي تجددطلبي و نوگرايي در ايران ميگذرد ولي هنوز بحث بر سر مفاهيم اساسي تمدن جديد همچون قانون، آزادي، حقوق فردي، توسعه و رفاه فكر سياستمداران و متفكران جامعه را به خود مشغول داشته است. هنوز به اين پرسشِ پايهاي پاسخي در خور داده نشدهاست كه چرا ايران به رغم تلاشهاي بسيار نتوانسته است وارد جرگه كشورهاي توسعه يافته شود؟ هدف اصلي کتاب «انديشه آزادي» بررسي اجمالي برخي وجوه تجدد‌خواهي ايرانيان و ارائه بسيار خلاصه اي از خردورزي مدرن در اقتصاد و سياست است تا شايد بتوان با زدودن ابهام ها و آشفتگي‌هاي فکري در خصوص عقب‌ماندگي جامعه ما ، راه را براي چاره جويي هاي معقول و موثر باز کرد. مخاطبان اصلي اين کتاب جوانان مشتاقي هستند که مي‌خواهند با درک عميق‌تر مسائل جامعه خود و تکيه بر شناخت بهتر انديشه ها و سازوکارهاي دنياي امروز ، ايران آينده را با عقل و تدبير بسازند.
عنصر اصلي تشکيل دهنده اقتصادهاي پيشرفته مدرن حق مالکيت فردي است. با به رسميت شناختن چنين حقي است که بازارهاي رقابتي شکل مي گيرند ، توسعه پيدا مي کنند و موجبات توليد ثروت و رفاه هر چه بيشتر را فراهم مي آورند. مضمون حق مالکيت فردي يا شخصي عبارت است از آزادي انسان در به کار بستن اطلاعات و توانايي هاي خود براي برآورده کردن نيازها و خواسته هايش در چارچوب قواعد همه شمول( قانون). حق مالکيت منحصر به برخورداري شخصي از توانايي ها يا دارايي ها نيست بلکه فراتر از آن ، امکان مبادله آزادانه و داوطلبانه آنها را هم شامل مي شود. بازار رقابتي که منشا اصلي افزايش ثروت و رفاه در جوامع امروزي است بدون اين مفهوم از حق مالکيت غير قابل تصور است. در جامعه ما اين واقعيت بسيار اساسي که آزادي و مالکيت دو روي يک سکه اند و يکي بدون ديگري تحقق پذير نيست ، به طور اسف انگيزي ، مورد غفلت واقع شده است. نتيجه ناگزير اين غفلت تصور نادرست در باره اهميت اقتصاد مبتني بر بازار آزاد از يک سو ، و تفکيک ناموجه دو مفهوم مدرن آزادي سياسي و اقتصادي از سوي ديگر بوده است.
طي دو سده گذشته ، ورود انديشه هاي جديد غربي به ايران و آگاهي از پيشرفتهاي شگرف دنياي صنعتي ، اهل فکر در جامعه ما را به تامل در باره علل عقب ماندگي و چاره جويي براي اين معضل واداشت. اما بي توجهي غالب روشنفکران ما به ماهيت نظام هاي اقتصادي – سياسي جوامع پيشرفته ، و توقف در ظواهر و نتايج بدون دقت در اسباب و علل ، موجب ارزيابي هاي شتابزده و راه حل هاي ناکارآمد شد. در سه فصل نخست کتاب ، تلاش روشنفکران تجدد خواه ايراني و "آزاديخواهي نافرجام" آنها به اجمال مورد بررسي قرار مي گيرد. غفلت اين روشنفکران از تحولات فکري دنياي مدرن که بستر ساز شکل گيري نهادهاي اقتصادي – سياسي مدرن بوده است ، تلاشهاي آنها را در بسياري از موارد به بيراهه برد. در فصل چهارم ، مباني مفهومي انديشه اقتصادي – سياسي دوران جديد اجمالا مورد بررسي قرار مي گيرد. فصلهاي پنجم تا هفتم ، به ساختار و عملکرد نهادهاي مهم سياسي و اقتصادي جامعه مدرن مي پردازد تا خواننده بتواند ، از چشم اندازي کلي ، تصوري منسجم از واقعيتهاي دنياي مدرن پيدا کند.
هدف اصلي اين کتاب اشاره اجمالي به برخي وجوه تجدد خواهي ايرانيان و ارائه بسيار خلاصه اي از خردورزي مدرن در اقتصاد و سياست است تا شايد بتوان با زدودن ابهام ها و آشفتگي هاي فکري در خصوص عقب ماندگي جامعه ما ، راه را براي چاره جويي هاي معقول و موثر باز کرد. مخاطبان اصلي ما جوانان مشتاقي هستند که مي خواهند با درک عميق تر مسائل جامعه خود و تکيه بر شناخت بهتر انديشه ها و سازو کارهاي دنياي امروز ، ايران آينده را با عقل و تدبير بسازند.
مباحث اين کتاب طي گفتگو با عزيزاني شکل گرفت که مشوق نويسندگان براي تدوين آن به صورت منسجم در قالب يک کتاب بودند. لازم است از اين عزيزان و ديگر صاحبنظراني که پس از چاپ اول کتاب نکات و انتقاداتي را مطرح کردند و موجبات ارتقاي کيفيت را ، در حد بضاعت نويسندگان البته ، فراهم آوردند صميمانه سپاسگزاري کنيم. اين کتاب در شکل اوليه خود در سال 1380 انتشار يافت. چاپ دوم با ويرايش جديد و اضافات و اصلاحات در سال 1388 منتشر شد. چاپ سوم اينک با ويرايش موشکافانه دوست عزيزمان آقاي محمود صدري و با اضافات روشنگرانه ايشان به برخي يادداشتها در اختيار خوانندگان قرار مي گيرد. از زحمات بيدريغ ايشان در تنقيح متن سپاسگزاريم ، اما طبق قاعده رايج ، مسئوليت همه مطالب کتاب و ايرادهاي باقي مانده بر عهده نويسندگان است.
