دربارهی کتاب
جهان چگونه آغاز شده است؟ اصلاً چرا جهان وجود دارد؟ آيا قوانين فيزيک ميتوانست طور ديگري باشد؟ چه کسي اين قوانين را برقرار کرده است؟ چرا ما در اين جهان هستيم؟
در طول تاريخ، انسانها همواره اين رويا را در سر مي پروراندند که علت غايي وجود کائنات را دريابند.
پل ديويس، فيزيکدان برجسته، در کتاب «بنياني علمي براي جهان عقلاني» (با نام اصلي «ذهن خدا») به کندوکاو درباره اين پرسش ميپردازد که آيا علم مدرن ميتواند کليدي براي گشودن اين آخرين راز کائنات باشد؟
ديويس که از کودکي ذهنش درگير پرسش از علتهاي نهايي امور بوده و والدينش را با «چرا»هايش به ستوه مي آورده، در اين جستجويش براي يافتن يک تبيين غايي، پرسشهاي بزرگي را که طي هزارهها ذهن انسان را مشغول داشتهاند بازميکاود و در اين مسير به مسائلي ميرسد همچون منشأ و تکامل کيهان و ماهيت حيات و آگاهي. خيليها فکر ميکنند اينها مسائلي متعلق به قلمروي دين است نه علم. اما ديويس در اين کتاب ميگويد شايد خيلي از اين پرسشها غيرقابل پاسخ دادن باشند، اما فقط کساني که درکي از علم مدرن دارند ميتوانند به عمق اين پرسشها راه ببرند.
او نشان ميدهد که چطور تئوريهاي دانشمنداني همچون نيوتن، آينشتين و اين اواخر استيون هاوکينگ و ريچارد فاينمن درک ما را از جهان فيزيکي متحول کرده است و سپس کشفيات اين دانشمندان را در پرتو آثار فيلسوفاني چون دکارت، هيوم و کانت مورد بررسي قرار ميدهد.
او در نهايت کتاب را با اين نگاه به پايان ميبرد که «نميتوان باور کرد وجود ما در اين جهان صرفا جهش بخت يا يک تصادف تاريخي باشد. از رهگذر موجوداتي آگاه است که جهان خودآگاهي پديد آورده است. اين را نبايد جزئياتي پيشپاافتاده به شمار آورد يا محصول جانبي نيروهاي بيهدف و بيانديشه. به راستي غرض اين بوده که ما اينجا باشيم.»